Ngày nay, phụ nữ có thể thành công trong sự nghiệp, độc lập về tài chính và nắm giữ những vị trí lãnh đạo quan trọng trong xã hội. Họ xuất hiện với hình ảnh mạnh mẽ, tự chủ và đầy năng lực. Thế nhưng, khi trở về nhà, hầu hết phụ nữ lại tiếp tục đảm nhận một dạng lao động khác. Đó là những công việc không lương, không tên gọi rõ ràng và gần như không được ghi nhận. Đôi khi, điều họ cần chỉ là một lời cảm ơn, một sự khích lệ hoặc đơn giản là cảm giác rằng sự hy sinh thầm lặng của mình được nhìn thấy và trân trọng.

Công việc "không tên" vì sao khó nhận ra

Gánh nặng vô hình của phụ nữ không chỉ dừng lại ở việc chăm sóc nhà cửa. Nó bao gồm hàng loạt nhiệm vụ nhỏ nhưng tiêu tốn nhiều năng lượng tinh thần. Đó là việc ghi nhớ ngày sinh nhật, ngày kỷ niệm, chuẩn bị quà và tổ chức tiệc. Đó là nấu ăn, làm bánh, tiếp đãi khách. Đó là dọn dẹp, sắp xếp nhà cửa, lên danh sách đi chợ, tính toán chi tiêu hợp lý, chăm sóc con cái, quan sát cảm xúc của các thành viên trong gia đình để giữ gìn hòa khí.

Điểm chung của những công việc này là không ai trực tiếp yêu cầu. Nhưng nếu người phụ nữ không làm, hiếm khi có người khác chủ động thay thế. Chính vì thế, công việc không tên trở nên khó nhận diện. Nó không tồn tại dưới dạng hành động cụ thể mà hiện diện trong trạng thái suy nghĩ, lo toan và tổ chức liên tục. Đây là một dạng lao động tinh thần và cảm xúc, khiến phụ nữ luôn phải để tâm đến mọi thứ, ngay cả khi họ đang ngồi nghỉ.

Khi phụ nữ mặc định phải làm nhiều hơn

Nhiều khảo sát cho thấy ngay cả trong các gia đình tiến bộ, nơi người đàn ông sẵn sàng chia sẻ việc nhà, phụ nữ vẫn là người giữ vai trò “quản lý tổng thể”. Họ là người nhớ việc cần làm, nhắc nhở, sắp xếp và chịu trách nhiệm nếu có điều gì đó bị bỏ sót.

Nếu một người đàn ông có thể được khen khi rửa chén hay trông con. Trong khi đó, phụ nữ lại được mặc định làm tất cả những việc tương tự mà không nhận một lời công nhận bởi xã hội coi đó là trách nhiệm, bổn phận vốn có của người phụ nữ. Khi sự công nhận trở nên vô hình, gánh nặng cũng trở nên vô hình. Và khi gánh nặng kéo dài, sự kiệt sức cũng diễn ra trong im lặng.

Vấn đề không nằm ở số lượng công việc mà phụ nữ phải làm. Vấn đề nằm ở trạng thái luôn phải ghi nhớ, luôn phải nghĩ đến, luôn phải lo liệu, khiến họ không bao giờ có cảm giác được nghỉ ngơi thực sự.

Vì sao gánh nặng vô hình khiến phụ nữ kiệt sức nhanh hơn

Trước hết, đó là sự quá tải về tinh thần. Trong một ngày, phụ nữ phải xử lý hàng chục dòng suy nghĩ nhỏ liên tục xuất hiện trong đầu: "Hôm nay ăn gì"; "Cuối tuần này có cần giặt mùng mền, chăn ga không"; "Tháng này đã chi bao nhiêu tiền cho sữa, tã, thực phẩm"; "Có cần chuẩn bị gì cho ngày kỷ niệm sắp tới". Những suy nghĩ này không ngừng lặp lại và tạo thành một dạng lao động nhận thức kéo dài.

Bên cạnh đó là trách nhiệm cảm xúc. Trong nhiều gia đình, phụ nữ đóng vai trò giữ gìn không khí hòa thuận. Họ nói năng nhẹ nhàng để tránh làm chồng phật ý. Họ chủ động dỗ dành khi con khóc. Họ nhún nhường trong các cuộc tranh luận để tránh xung đột. Họ thường đặt cảm xúc của người khác lên trước cảm xúc của chính mình.

Thêm vào đó, những công việc không tên này gần như không có kết quả hữu hình để được ghi nhận. Khi mọi thứ diễn ra trơn tru, không ai để ý. Nhưng chỉ cần một ngày nhà cửa bừa bộn hoặc quần áo chưa kịp giặt, sự phàn nàn sẽ xuất hiện ngay lập tức. Công việc chỉ được nhìn thấy khi nó không còn được làm nữa.

Đáng chú ý, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng phụ nữ dành khoảng 20 đến 30 giờ mỗi tuần cho các công việc không lương trong gia đình. Con số này tương đương với một công việc bán thời gian. Khối lượng công việc không hề giảm theo thời gian mà thậm chí còn tăng lên khi gia đình có thêm con cái hoặc trách nhiệm mới.

Những khoảnh khắc “thức tỉnh” của phụ nữ

Ngày càng nhiều phụ nữ nhận ra rằng điều khiến họ mệt mỏi không chỉ là việc quá nhiều, mà là việc họ phải gánh toàn bộ trách nhiệm tinh thần. Không ít người bắt đầu đặt câu hỏi về những vai trò đã được mặc định từ lâu.

Có người chia sẻ rằng họ đi làm cả ngày, về nhà nấu ăn và dọn dẹp, nhưng sau bữa cơm, bát đĩa lại được để nguyên trong bồn trong khi chồng và con ngồi xem tivi. Có người cho biết chồng đối xử tốt, nhưng mỗi khi nhắc đến việc nhà, anh lại tỏ ra khó chịu, khiến họ chọn im lặng cho yên chuyện. Có người nghe câu nói quen thuộc rằng không ai bắt phải làm việc nhà, mệt thì cứ nghỉ, nhưng khi nhìn thấy nhà cửa bẩn, họ vẫn không thể chịu được và lại tiếp tục dọn dẹp.

Trong bối cảnh văn hóa Á Đông, trách nhiệm gia đình thường gắn chặt với hình ảnh người phụ nữ. Câu nói phụ nữ giỏi việc nước, đảm việc nhà vô tình trở thành chiếc khuôn khiến nhiều người phải gồng gánh. Nhiều phụ nữ sợ bị đánh giá là lười biếng, vô trách nhiệm hoặc không biết chăm lo nếu họ không tự làm mọi thứ. Tuy nhiên, thế hệ phụ nữ trẻ đang dần từ chối sự hy sinh mặc định này. Họ muốn thành công ngoài xã hội mà không phải đánh đổi toàn bộ năng lượng cho những công việc không tên.

Làm sao để giảm bớt công việc vô hình?

Để giảm bớt gánh nặng này, việc phân chia không chỉ dừng lại ở việc nhà mà cần mở rộng sang phân chia trách nhiệm tinh thần. Thay vì để phụ nữ là người giao việc và nhắc nhở, mỗi thành viên trong gia đình cần tự chịu trách nhiệm cho phần việc của mình từ đầu đến cuối.

Bên cạnh đó, phụ nữ cần học cách nói ra nhu cầu của bản thân. Sự im lặng kéo dài chỉ khiến họ tiếp tục kiệt sức trong vòng xoáy công việc không lương. Việc chia sẻ không phải là than phiền mà là một bước cần thiết để đạt được sự hợp tác và thấu hiểu.

Cuối cùng, phụ nữ cũng cần cho phép mình buông bỏ sự hoàn hảo. Không phải mọi thứ đều phải sạch sẽ, chỉn chu tuyệt đối. Nhà hơi bừa một chút không đồng nghĩa với việc ai đó thất bại trong vai trò làm vợ hay làm mẹ. Nghỉ ngơi không phải là ích kỷ, mà là nhu cầu cơ bản để tránh kiệt sức kéo dài.

Gánh nặng vô hình không phải do phụ nữ tự tạo ra. Nó được hình thành từ văn hóa, định kiến và những mặc định tồn tại qua nhiều thế hệ. Để phá bỏ nó, phụ nữ cần bắt đầu từ việc nhận ra rằng mình đang làm quá nhiều và rằng mình xứng đáng được chia sẻ và được công nhận.

Khi những công việc không lương được gọi tên, được nhìn thấy và được phân chia công bằng, chúng sẽ không còn là gánh nặng. Khi đó, công việc không tên mới thực sự thôi vô hình.